Á norðausturhorni Frakklands á vinstribakka Rínar er að finna héraðið Alsace eða Elsass. Þessi landfræðilega staða hefur mótað héraðið. Elsass var hluti af Þýskalandi á árunum 1870-1918 og enn í dag tala margir íbúa þess þýsku. Í sveitum eru þorp þar sem íbúar eru frönskumælandi en íbúar nágrannaþorpsins þýskumælandi og enginn samgangur á milli þorpanna tveggja. Þá tala margir mállýsku héraðsins, sem er mjög þýskuskotin. Þessi germönsku áhrif eru jafnframt áberandi í byggingarlist, matargerð og staðarheitum. Ekki síst kemur þetta síðan fram í vínræktinni, þar sem finna má sömu þrúgur og í Rínarhéruðum Þýskalands. Með vínin eins og allt annað í Elsass á það þó við að þótt áhrifin komi víða að, er útkoman einstök fyrir Elsass. Rín skilur Elsass frá Þýskalandi og Vosges-fjöllin Elsass frá öðrum svæðum Frakklands.
Vínrækt hefur verið stunduð í Elsass frá því á tímum Rómverja, líkt og annars staðar við Rín. Elsass-vínin nutu mikillar virðingar á miðöldum og voru meðal þeirra eftirsóttustu og dýrustu, sem framleidd voru í Evrópu. Stríð og farsóttir næstu aldirnar léku Elsass hins vegar grátt og það var ekki fyrr en að fyrri heimsstyrjöldinni lokinni að vínrækt í Elsass fór að ná sér á strik á nýjan leik.
Vínræktarsvæði Elsass eru í austurhlíðum Vosges-fjalla og teygja sig yfir um hundrað kílómetra langt svæði. Miðstöð vínræktarinnar er kringum bæina Ingolsheim og Riquewihr, norður af borginni Colmar. Ólíkt öðrum héruðum Frakklands eru Elsass-vínin hins vegar ekki skilgreind eftir svæðum fyrst og fremst heldur eftir þeim þrúgum, sem notaðar eru. Göfugasta þrúga héraðsins er Riesling, sem gefur af sér þykk, ilm- og bragðmikil vín í Elsass. Stíllinn er hins vegar töluvert frábrugðinn þeim þýska. Elsass-vínin eru þurrari, feitari og yfirleitt áfengari en þau þýsku.
Úr þrúgunni Gewürztraminer eru framleidd bragðmikil og krydduð vín, sem henta vel með mat og þá ekki síst austurlenskum. Muscat-vínin eru þurr, létt og einkennast af arómatískum ávaxta- og blómakeim. Glas af Muscat er tilvalinn fordrykkur en vegna þess hve sérstök þau eru geta Muscat-vínin ráðið við mat sem er flestum öðrum vínum ofviða, s.s. reyktan fisk. Eitt besta matarvínið er hins vegar Tokay Pinot Gris, en það er þrúga sem hættir aldrei að koma manni á óvart. Nafnið er þannig til komið að samkvæmt þjóðsögunum á þrúga þessi upprunalega að hafa komið til héraðsins frá Ungverjalandi. Nú mega Elsass-búar hins vegar ekki nota Tokay-nafnið lengur, þar sem Ungverjar telja það minna um of á nafn frægasta víns þeirra, Tokaji.
Tokay Pinot Gris-vínin geta tekið á sig margar myndir og virðist vera til Tokay-vín fyrir hvert tækifæri. Einhver athyglisverðustu vín Elsass eru framleidd úr Pinot Gris. Einföld vín sem ber að drekka ung og fersk eru Sylvaner og Pinot Blanc og vín sem kölluð eru Edelzwicker eru oftast ódýr neysluvín, blönduð úr tveimur þrúgum eða fleiri.
Eina þrúgan sem rauðvín eru framleidd úr er Pinot Noir og einnig eru framleidd rósavín úr henni. Þetta eru létt rauðvín og þægileg en sumir framleiðendur eru farnir að gera tilraunir með geymslu í eikartunnum til að gefa vínunum ögn meiri þyngd.
Árum saman þurftu neytendur ekki að þekkja annað en þessi þrúgunöfn og finna svo einhverja framleiðendur er þeir treystu til að gera góð vín úr þeim.
Árið 1984 var hins vegar tekin upp í Elsass flokkun á bestu vínekrum héraðsins – s.k. Grand Cru – og allt í einu varð héraðið flóknara en áður. Um fimmtíu ekrur eru flokkaðar sem Grand Cru og má setja nafn þeirra á flöskumiðann. Að auki má setja ýmis nöfn á flöskumiðann þó að ekki sé um Grand Cru að ræða. Þetta telja margir framleiðendur þversögn og neita að nýta sér þetta kerfi þó að þeir eigi ekrur á þessum svæðum.
Það er hins vegar augljóst að hinar fjölbreyttu aðstæður – eða terroir – Elsass bjóða upp á flokkun af þessu tagi. Það er gífurlegur munur á víni milli ekra og flokkaðar ekrur búa flestar yfir miklum persónuleika. Á ekrum, sem flokkaðar eru sem Grand Cru má einungis rækta Riesling, Gewürztraminer, Pinot Gris og Muscat hyggist menn nýta sér skilgreininguna enda er litið svo á í Elsass að þær séu æðri öðrum þrúgum, sem ræktaðar eru í héraðinu.
Alls falla innan við tíu prósent af vínræktarsvæði Elsass undir skilgreininguna Grand Cru og eru Grand Cru-ekrurnar alls 50 talsins frá Steinklotz í norðri til Rangen í suðri. Rangen hefur raunar töluverða sérstöðu, það er eina ekra Elsass þar sem jarðvegurinn er hraunkenndur og eru vín þaðan öflug og sérstæð. Einn bær, Thann, getur státað af því að allar ekrur í kringum hann eru skilgreindar sem Grand Cru. Til dæmis um þekktar ekrur í Elsass má taka Schlossberg, Vorbourg, Mambourg, Brand og Kirchberg de Ribeauvillé.
Í Elsass er einnig framleitt þurrt freyðivín undir nafninu Crémant d’Alsace, með sömu aðferð og í Champagne og þegar vel árar eru búin til dýrleg sætvín undir skilgreiningunni Vendanges Tardives og Sélection de Grains Nobles. Vendanges Tardives þýðir bókstaflega sein uppskera og eru þau vín sjaldan eins sæt og Grains Nobles, þar sem þau síðarnefndu eru alfarið unnin úr þrúgum, sem eðalmyglan botrytis hefur þurrkað. Við framleiðslu á sætvínum er einungis heimilt að nota þrúgurnar Muscat, Riesling, Gewürztraminer og Pinot Gris. Þessi vín henta ekki síst með gæsalifur (foie gras) frá Elsass en hún er talin einhver sú besta í Frakklandi í harðri samkeppni við gæsalifur frá Périgord í suðvesturhluta landsins.
